Bugün doğan bir çocuğun dünyanın şartlarıyla karşılaştırıldığında 18 yaşında sahip olması beklenen beşeri sermayeyi ölçen Beşeri Sermaye Endeksi, hayatta kalma oranları, sağlık koşulları ve eğitim kalitesi gibi üç temel bileşen üzerinden hesaplanır. Endeks, 0 ile 1 arasında değer alır ve 1’e yakın değerler, gelecekteki üretkenliğin yüksek olacağını gösterir.
Türkiye için Dünya Bankası tarafından geliştirilen bu endeks, ülke ve il düzeyinde ilk kez resmi bir haber bülteninde yayımlanmıştır. 2023 yılında Beşeri Sermaye Endeksi 0,690 olarak kaydedildi. Geçmiş yıllara bakıldığında endeksin 2021’de 0,693 ve 2022’de 0,696 olduğu; 2023’te 2022’ye göre %0,9 azalarak 0,690’a gerilediği görülmektedir.
Alt bileşenler incelendiğinde, 2023 yılında hayatta kalma 0,985 (2022’ye göre -%0,3), sağlık 0,966 (+%0,2) ve eğitim 0,725 (-%0,8) değerlerinde mümkündür. Bu göstergeler, 2021-2023 döneminde il bazında ilk kez resmi olarak paylaşılan bir tablo halini almıştır.
AB ile Türkiye karşılaştırması bağlamında, 2020 yılında Avrupa Birliği’nin (AB) 27 üyesinin ortalama endeksi 0,730 olarak gerçekleşti. En yüksek ülkeler Finlandiya (0,796), İsveç (0,795) ve İrlanda (0,793) iken, Romanya (0,584), Bulgaristan (0,614) ve Slovakya (0,665) en düşük olanlar arasında yer aldı. Bu karşılaştırma, Türkiye’nin endeks değerinin AB ortalamasının üzerinde ya da altında olup olmadığını belirlemek adına önemli bir referans sunuyor.
İl düzeyinde rekorlar 2023 itibarıyla il bazında en yüksek Beşeri Sermaye Endeksi Çanakkale’de (0,781) kaydedildi. Onu Antalya (0,761), Erzincan (0,756), Eskişehir (0,755) ve Rize (0,749) izledi. En düşük değer ise Şırnak’ta (0,599) bulundu ve bunu Ağrı, Şanlıurfa, Gümüşhane ve Muş takip etti.
İllere göre 2021-2023 dönemi değişimlerine bakıldığında en çok artış gösteren il Çanakkale (0,026 puan), ardından Uşak (0,022) ve Siirt ile Antalya, Erzincan birlikte öne çıktı. Öte yandan Hatay (-0,066), Adıyaman (-0,059) ve Kahramanmaraş (-0,048) gibi illerde endeks değerlerinde belirgin düşüşler kaydedildi. Manisa ve Malatya’da da küçülme gözlendi.
Haber, BYZHA Beyaz Haber Ajansı tarafından sunulan verilere dayanmaktadır.
News
