Günümüzde yapılan araştırmalar, yaşam tarzı değişikliklerinin ve zihinsel-uzun vadeli alışkanlıkların Alzheimer riskini önemli ölçüde azalttığını gösteriyor. Uzmanlar, bireylerin beyin sağlığını korumak için üç kritik yöntemi birlikte uygulamasının devrim niteliğinde sonuçlar doğurabileceğini ifade ediyor.
YAŞAM TARZI konusunda yapılan çalışmalar, düzenli fiziksel aktivitenin bilişsel gerilemeyi yavaşlattığını gösteriyor. Finlandiya’da yürütülen FINGER çalışması, 60-77 yaş aralığındaki 1.260 kişinin egzersiz, sağlıklı diyet ve sosyal etkileşimleri içeren bir programla izlenmesi sonrası, hareketin beyindeki sinir bağlantılarını güçlendirdiğini ve zihinsel işlevleri koruduğunu ortaya koydu. Uluslararası alanda tanınan nörolog Prof. Dr. Miia Kivipelto, “Haftada en az 150 dakika orta yoğunlukta egzersiz yapanlarda Alzheimer riskinin %30’a kadar azaldığı gözlendi” diye konuştu. Düzenli yürüyüş, bisiklet ve yüzme gibi aktiviteler beyne kan akışını artırarak nöron sağlığını desteklerken, sigara-alkol tüketiminden kaçınma, yeterli uyku ve stres yönetiminin de bu süreçte kritik öneme sahip olduğu vurgulandı.
BESLENME başlığı altında ise hafızayı destekleyen diyetler öne çıkıyor. MIND diyeti (Mediterranean-DASH Intervention for Neurodegenerative Delay), Alzheimer’s & Dementia dergisinde yayımlanan bir çalışmayla bilişsel yaşlanmayı 7,5 yıl kadar geciktirebileceğini gösterdi. Bu yaklaşım, yapraklı yeşil sebzeler, meyveler, tam tahıllar, zeytinyağı ve omega-3 yağ asitleri açısından zengin gıdalara odaklanıyor. Dr. Martha Clare Morris’in önderliğinde geliştirilen bu diyetin, özellikle yaban mersini, ıspanak ve somon gibi besinlerin oksidatif stresle mücadelede beyni koruduğu belirtildi. İşlenmiş gıdalardan ve doymuş yağlardan kaçınmanın da riskleri azaltıcı etkisi vurgulandı. Avrupa’daki çalışmalar, Akdeniz diyetinin parietal ve frontal loblarda kortikal kalınlığı artırarak hafıza ve yürütme işlevlerini desteklediğini gösterdi.
ZİHİNSEL EGZERSİZ alanında ise zihinsel aktivitenin Alzheimer riskini azaltma etkisi giderek netleşiyor. Cambridge Üniversitesi’nden nöropsikolog Prof. Dr. Barbara Sahakian, düzenli zihinsel egzersizlerin sinaptik bağlantıları güçlendirdiğini ve bilişsel rezervi artırdığını belirtiyor. Bir meta-analiz ise bulmaca çözme, dil öğrenme ve strateji oyunları gibi etkinliklerin gerilemeyi önlemede etkili olduğunu doğruladı. Ayrıca sosyal etkileşimlerin zihinsel sağlığı desteklediği ve Alzheimer riskini azaltabildiği ifade edildi. Alzheimer’s Association’ın 10 Sağlıklı Beyin Alışkanlığı da bu yaklaşımı güçlendiriyor.
UZMANLARDAN UMUT VERİCİ MESAJLAR alanında ise ileri teknolojiler, erken tespit ve müdahale konusunda umut verici adımlar sunuyor. Washington Üniversitesi’nden Prof. Dr. Eric Topol, yapay zeka destekli görüntüleme ve moleküler biyobelirteçlerin hastalık riskini yıllar öncesinden ortaya çıkarabileceğini belirterek, yaşam tarzı değişiklikleriyle birleştirildiğinde tedaviyi değilse bile hastalığın ilerlemesini durdurma potansiyelinin bulunduğunu ifade etti. Genetik risk faktörleri olarak APOE4 gibi varyantların önemli olduğu hatırlatılırken, yaşam tarzı ve çevresel etmenlerin bu riski dengeleyebileceğine dikkat çekildi. Prof. Dr. David Knopman da herkese uygun mucizevi bir çözüm olmadığını, ancak bu üç yöntemin bireylerin kontrol edebileceği güçlü araçlar sunduğunu vurguladı.
BİLİMLE GÜÇLENEN BİR GELECEK olarak özetlenen bu çerçeve, hâlâ kesin bir tedavinin bulunmadığını ancak yaşam tarzı değişikliklerinin beyinde korunmayı ve hastalığın başlangıcını geciktirmeyi hedeflediğini gösteriyor. Uzmanlar, bugünden başlanacak bu üç adımın kişisel sağlığı ve gelecek nesiller için daha sağlıklı bir zihin vadettiğini belirtiyor.
News
